Bardzo często spotykacie się z informacjami dotyczącymi rozwoju motoryki małej u dzieci - w artykułach, w opisach produktów i zabawek. Zapewne wielu z Was zastanawia się dlaczego tak ważne jest jej rozwijanie już od małego i jak to robić. 

Motoryka, ogólnie mówiąc, jest to sprawność fizyczna człowieka i jego zdolność do czynności ruchowych. Dzieli się ona na motorykę dużą, czyli dotyczącą sprawności fizycznej całego ciała takiej jak bieganie, skakanie przez przeszkody, rzucanie do celu oraz motorykę małą dotyczącą sprawności manualnej, czyli dłoni i palców, takiej jak lepienie z plasteliny, układanie małych klocków, pisanie, malowanie, zawiązywanie butów, przykręcanie śrubek, nawlekanie koralików itd.

Oba typy motoryki są ze sobą ściśle powiązane i aby móc usprawniać motorykę małą, najpierw należy skupić się na rozwoju motoryki dużej, którą można zacząć wspomagać już u kilkumiesięcznego niemowlęcia. Bardzo istotne jest częste układanie Maluszka na brzuszku i mobilizowanie go do ćwiczenia tej pozycji. Następnie warto zachęcać dziecko do przekręcania z brzucha na plecy i odwrotnie. Więcej w temacie motoryki dużej i wspomagania jej rozwoju w wieku niemowlęcym przeczytacie w kolejnych wpisach na naszym blogu a dzisiaj skupimy się na motoryce małej.

Kiedy można rozpocząć wspomaganie rozwoju motoryki małej?

W pierwszym roku życia dziecko rozwija pierwsze umiejętności manualne. Obserwując noworodka widzimy, że porusza rączkami bezwiednie, nie potrafiąc jeszcze kontrolować ich ruchu. Jednak z każdym miesiącem widzimy, że ten ruch staje się coraz bardziej świadomy. Maluszek zaczyna kierować rączki do przedmiotów, którymi jest zainteresowany a następnie uczy się je chwytać w dłonie. Wraz z kolejnymi tygodniami zwiększa się zakres jego umiejętności - przekłada przedmioty z jednej ręki do drugiej, potrząsa nimi, pociąga je. Warto w tym okresie zapewnić niemowlakowi zabawki, które będą zachęcać go do częstego ćwiczenia dłoni i paluszków. Wraz z wiekiem dziecka należy dobierać zabawki odpowiednie do już osiągniętych umiejętności manualnych. 

Jakie zabawki wybierać zatem w poszczególnych okresach rozwojowych? Poniżej prezentujemy Wam nasze propozycje. Pod każdą "wytłuszczoną" nazwą zabawki znajdziecie link przenoszący Was na stronę sklepu aby ułatwić Wam wyszukiwanie. Ponadto na końcu znajdziecie kilka pomysłów na domowe zabawy, które świetnie wspomogą rozwój małej motoryki.

 

• NIEMOWLĘTA

Sensoryczne zabawki manipulacyjne

Warto wyposażyć niemowlaka w zabawki, które zaktywizują paluszki dziecka a ponadto będą wyposażone w różne wypustki, tekstury dające sensoryczne bodźce dłoniom. Jeśli chodzi o tego typu asortyment to rewelacyjne produkty ma w swojej ofercie marka Fat Brain Toys - pięknie wykonane, kolorowe, innowacyjne, przemyślane zabawki intensywnie wspomagające rozwój najmłodszych rozwijając wszystkie zmysły i mózg dziecka. 

Pierwszą z propozycji jaką chcielibyśmy Wam polecić to Kostka manipulacyjna - sześcianik Quubi. Kostka zbudowana jest z krawędzi połączonych elastycznymi gumkami, dzięki czemu niemowlę może ją zgniatać, zginać, wykręcać. Ponadto na ściankach zamontowane są kolorowe, sensoryczne koraliki, które może kręcić i przesuwać paluszkami oraz gryźć ponieważ Sześcianik Quubi świetnie sprawdza się jako gryzak w trakcie ząbkowania.

Druga propozycja to Sensoryczna Grzechotka Wimzle od Fat Brain Toys. Osiem kulek, osadzonych na czterech drążkach (pałeczkach, poprzeczkach), które przecinają w sprytny sposób centralną kulę. Kulki posiadają silikonowe, kolorowe pierścienie o różnych kształtach, które można obracać i które dodatkowo stymulują dłonie. Wspaniała zabawka do kręcenia, przesuwania, ściskania, gryzienia, odkrywania, która również służy jako gryzak.

Powyższe pozycje sprawdzają się na spacerach i w podróży.

     

Kostka manipulacyjna Quubi marki Fat Brain Toys                 Sensoryczna Grzechotka Wimzle marki Fat Brain Toys 

Niemowlę nie jest w stanie zbudować wieży z elementów? Ależ oczywiście, że jest! Wieża magnetyczna Dizzy Bees pomoże dziecku ćwiczyć tę umiejętność już od 10 miesiąca życia! Zabawka składa się z podstawki w kształcie plastra miodu i trzech pszczółek magnetycznych. Po położeniu jednej pszczółki na drugiej utworzy się wieża. Magnesy wbudowane w poszczególne elementy pozwolą na jej ułożenie, mimo niezbyt dużej precyzji. Zabawka ta świetnie rozwija umiejętności motoryczne u najmłodszych. Zachęca ich do budowania, burzenia, przekręcania, kołysania, kombinowania. Rączki cały czas w ruchu ;)

      

 Wieża magnetyczna z pszczółkami Dizzy Bees marki Fat Brain Toys

•  MALUCHY 1 - 3 ROKU ŻYCIA

Dzieci powyżej 1 roku życia nabywają coraz większej precyzji w dotychczasowych czynnościach manualnych oraz zdobywają nowe umiejętności takie jak układanie jeden na drugim, jeden obok drugiego, wkładanie, wyjmowanie, dopasowywanie, sortowanie, malowanie, trzymanie sztućców, kredek. Coraz bardziej rozwinięta koordynacja wzrokowo - ruchowa pozwala dziecku wykonywać więcej samodzielnych czynności. Jakie zabawki możemy kupić aby wspierać motorykę małą dzieci w tym wieku?

Wieże do układania

Warto, aby dziecko ćwiczyło precyzję manualną w układaniu wieży z różnych klocków. Na rynku dostępne są różne typy klocków do układania wieży. Mogą to być na przykład silikonowe klocki sensoryczne One Two Squeeze marki B. Toys, które łączą w sobie ponadto wiele innych funkcji - są zabawką sensoryczną  (posiadają wiele faktur, wypukłości) oraz zabawką edukacyjną (posiadają na swoich ściankach liczby, wizerunki zwierząt i uczą kolorów).

    

Miękkie klocki silikonowe One Two Squeeze marki B. Toys 

Rewelacyjnie się również sprawdzają wieże z klocków kartonowych jak na przykład te z Piramidy Zabaw, które oprócz rozrywki dostarczają dziecku cennej wiedzy - uczą rozpoznawania zwierząt, cyferek, liczenia.

  

 Wieża do układania Piramida Zabaw

Zabawki i akcesoria plastyczne

Wszelkie prace plastyczne angażujące dłonie rewelacyjnie wpływają na rozwój motoryki małej wykorzystując koordynację ruchowo-wzrokową. Które dziecko nie lubi kolorować flamastrami lub nie cieszy się na widok kubeczków z masą plastyczną? Malowanie farbami, cięcie papieru nożyczkami, przyklejanie naklejek pochłania dzieci bez reszty. Marka Djeco oferuje śliczne i kolorowe produkty do artystycznych aktywności, między innymi tubki z masą plastyczną i flamastry przeznaczone dla maluchów od 18 miesiąca z wytrzymałą końcówką.

 

     

Masa plastyczna marki Djeco                                                      Flamastry dla malucha marki Djeco

Sortery

Sortery są to klasyczne zabawki do nauki prawidłowego chwytania, rozpoznawania i dopasowywania kształtów czy kolorów. Oprócz wspaniałego wpływu na motorykę małą ćwiczą cierpliwość, spostrzegawczość i koncentrację. Na rynku jest już wiele typów sorterów. Są sortery bardziej tradycyjne jak sorter z serii Little Goose od Little Dutch - jest to drewniany sorter z przykrywką o powycinanych kształtach w które trzeba dopasować odpowiednie klocki. 

Sorter drewniany Little Goose marki Little Dutch

Znajdziemy również bardziej innowacyjne wersje tej popularnej zabawki jak na przykład Sorter kostka InnyBin od Fat Brain Toys. Składa się on z sześciu elastycznych ścian a w zestawie dołączone jest 6 klocków o różnych kształtach i teksturach. Dziecko ma za zadanie przeciskać klocki przez elastyczne ścianki. Zabawka posiada dwa typy trudności -wkładanie i wyjmowanie przez ściankę z wyłącznie poprzecznymi sznureczkami oraz wkładanie i wyjmowanie przez ściankę z kratownicą. 

     

Sorter kostka InnyBin marki Fat Brain Toys

Pierwsze puzzle

Oprócz puzzli dla starszaków są dostępne na rynku wspaniałe puzzle dla nieco mniejszych. Układanie ich mocno wspomaga rozwój manualny malutkich rączek. Zestawy pięknych, tematycznych puzzli edukacyjnych znajdziecie w ofercie marki Djeco - puzzle Duo. Dziecko ma za zadanie łączyć ze sobą dwa puzzle tak aby utworzyły odpowiednie pary. I tak na przykład należy połączyć zwierzątko z jego ulubionym pokarmem, z jego kryjówką, twarz dziecka z emocjami, fragmenty pojazdów lub zwierząt aby utworzyć całość.

Puzzle kartonowe Duo marki Djeco

• STARSZAKI 3+

 Dzieci w wieku przedszkolnym są już dość dobrze rozwinięte manualnie. Nie jest im obce lepienie z plasteliny lub modeliny, malowanie, klejenie, cięcie nożyczkami, itp. Nie oznacza to jednak, że nie należy w dalszym ciągu pracować nad udoskonalaniem motoryki małej. W tym wieku należy ćwiczyć jeszcze bardziej precyzyjne czynności, tak aby dzięki temu kolorowanki stawały się dokładniej wypełnione kolorami, rysowane kreski były prostsze, puzzle układane z coraz mniejszych elementów a chwycenie drobnego koralika nie sprawiało żadnego problemu. Regularna praca nad sprawnością dłoni i palców ułatwia dziecku naukę pisania i prawidłowego chwytu ołówka bądź długopisa. Aby wspomagać ten rozwój w trakcie świetnej zabawy mamy dla Was następujące propozycje:

Puzzle pikselki

Rewelacyjne puzzle pikselowej wielkości do układania obrazków. Są to malutkie, precyzyjnie wycięte, plastikowe puzzle z których dziecko układa obrazek. Każdy puzzel ma taki sam kształt ale w zestawie są różne kolory. Dołączona jest do nich instrukcja, dzięki której dziecko wie jak je łączyć aby konkretny rysunek powstał. Gotowy obrazek jest idealnie, ściśle połączony i można się nim bawić - nie rozpada się tak jak układanka ze zwykłych tekturowych puzzli. Jixelz marki Fat Brain Toys są naprawdę genialnym ćwiczeniem dla motoryki rąk! Dziecko musi paluszkami układać naprawdę malutkie elementy.

   

     

 Puzzelki pikselki Jixelz marki Fat Brain Toys

Koraliki do tworzenia biżuterii

Nie znam dziewczynki, która w wieku przedszkolnym nie lubiłaby tworzyć biżuterii. Naszyjniki, pierścionki, bransoletki, kolczyki... Dzisiaj niebieskie, jutro różowe... Na rynku jest wiele zestawów do samodzielnego wykonywania biżuterii, jednak w większości polegają one na nawlekaniu koralika na sznureczek lub żyłkę. Takie zestawy są również świetne do ćwiczenia motoryki dłoni - palce wspaniale pracują w trakcie nawlekania. Ale dzisiaj chciałabym Wam pokazać zupełnie inny produkt. Zestawy do tworzenia biżuterii z serii B.eauty Pops i Pop Arty marki B. Toys posiadają wiele różnych koralików zarówno pod względem wielkości, kolorów, kształtów jak i faktury! Każdy koralik ma walory sensoryczne ponieważ ma inną strukturę powierzchni. W związku z tym w trakcie łączenia koralików paluszki dostają dodatkowe bodźce. Oprócz walorów rozwojowych jest to po prostu świetny produkt, który pozwala na nieustanną zabawę. Biżuterię można zmieniać szybko i w dowolnym momencie. Nie wymaga to przecinania żadnych sznureczków i nawlekania całości od nowa. 

      

 Zestawy do tworzenia biżuterii z serii B.eauty Pops i Pop Arty marki B. Toys

Zestawy kreatywne i artystyczne 

Przedszkolaki kochają wszelkiego rodzaju prace artystyczne i kreatywne. Uwielbiają pracować brokatem, mozaikami, ozdobnym piaskiem, naklejkami. Zestawy artystyczne i kreatywne marki Janod zaangażują dziecko na długie godziny jednocześnie kształtując koordynację ręka - oko, poprawiając sprawność manualną, pobudzając wyobraźnię i ucząc koncentracji. Piękne efekty można oprawić w ramkę tworząc w pokoju dziecka galerię prac. Zestawy dzielą się na różne rodzaje prac - od wykonywania mozaiki za pomocą przyklejanych elementów, przez zdobienie brokatem bądź kolorowym piaskiem aż po przypinanie drobniutkich cekinów. Każdy może wybrać zestaw odpowiedni dla danego wieku dziecka. Rewelacyjny sposób na wyciszenie dziecka po intensywnym dniu.

    

Zestawy kreatywne i artystyczne marki Janod

Jak widzicie na rynku jest wiele wspaniałych zabawek, które pod płaszczem ciekawej rozrywki wspierają rozwój małej motoryki i koordynacji ręka - oko u dzieci. Jednak oprócz tych niezwykle pomocnych produktów możemy sami prostymi, domowymi metodami pomagać ćwiczyć naszym dzieciom te umiejętności. Co warto robić? Poniżej parę pomysłów:

- obieranie owoców - nie wyręczajmy dzieci przy obieraniu mandarynki, pomarańczy czy banana. Starsze dzieci mogą również próbować obierać np. jabłko przy pomocy bezpiecznej obieraczki.

- segregowanie - wrzućmy dziecku do miski mieszankę różnych produktów, np. fasolę, ziarna dyni, kulki płatków śniadaniowych itp. Poprośmy dziecko aby posegregowało je do różnych pojemników.

- ugniatanie ciasta - jeśli wyrabiacie ciasto poproście dziecko o pomoc w tej czynności. Możecie również zrobić trochę więcej i każde z Was będzie wówczas wyrabiać swoje. Oprócz ćwiczenia motoryki, dziecko będzie przeszczęśliwe, że może robić ciasto z mamą.

- sprzątanie po kąpieli - używacie do mycia dziecka gąbki? Poproście dziecko aby to zawsze ono wyciskało wodę z gąbki po kąpieli.

- kulki z makulatury - zawsze w domu jest jakaś niepotrzebna makulatura do wyrzucenia (niepotrzebne kartki, ulotki, gazetki). Poproście dziecko aby z każdej kartki wygniotło kulkę. Na szafie, ścianie, drzwiach wyznaczcie cel i bawcie się w rzucanie kulkami do celu.

- składanie prania - w każdym domu po praniu jest stos skarpet do złożenia. Praktycznym rozwiązaniem, które zapobiega ciągłemu szukaniu skarpety do pary jest wcześniejsze ich parowanie. Poprośmy dziecko o pomoc i pokażmy jak ma to zrobić - najpierw znaleźć dwie sztuki od pary a następnie złączyć i wywinąć ściągacz. Gotowe! Dziecko ćwiczy rączki a mama ma mniej składania ;)

To tylko część możliwych aktywności, które możemy zorganizować w domu. Warto zwrócić uwagę na rozwój małej motoryki u dziecka, gdyż jest ona bardzo istotna dla ogólnego rozwoju dziecka. Części mózgu odpowiadające za rozwój mowy i poruszanie dłońmi, znajdują się blisko siebie. Częste ćwiczenie sprawności manualnej i trening koordynacji ręka-oko może więc spowodować, że wasze dziecko zacznie mówić szybciej. W wieku szkolnym łatwiej będzie mu uczyć się pisać. Poza tym wszelkie opisane wyżej aktywności rozwijają w dziecku kreatywność i wyobraźnię.